100 jaar ... Bernhard HEIDEN
HILVERSUM - Op 24 augustus 1910 werd in Frankfurt am Main Bernhard HEIDEN geboren. Niemand kon toen nog vermoeden dat hij bijna 90 jaar later als gevestigd Amerikaans componist en pedagoog zou overlijden.
Zijn eerste stukjes schreef Heiden toen hij zes jaar oud was. Hij kreeg les op piano, klarinet en viool, en bekwaamde zich in muziektheorie en harmonieleer. Van 1929 tot 1933 studeerde hij aan de Berliner Hochschule für Musik compositie bij Paul Hindemith. Aan het eind van zijn studietijd werd hem de destijds prestigieuze Mendelssohn Preis toegekend (voor een onuitgegeven pianoconcert waarvan de autograaf in bezit is van de muziekbibliotheek). |
 |
producties van de Wayne State University.
Na het verkrijgen van het Amerikaanse staatsburgerschap in 1941 was hij van 1943 tot 1945 actief in de militaire muziek-wereld. Als Assistant Bandmaster van de 445ste Army Service Band schreef hij meer dan 100 arrangementen.
Na de oorlog studeerde Heiden muziekwetenschap bij Donald Grout aan de Cornell University, en vervolgens ging hij compositie doceren aan de Indiana University School of Music. Ook zijn vrouw Cola doceerde aan dit instituut. Na het neerleggen van deze functie in 1974 bleef hij tot 1981 aan de faculteit verbonden.
Na zijn emeritaat bleef Bernhard Heiden volop componeren; tot aan zijn overlijden op 30 april 2000 was hij betrokken bij de Indiana University en het muziekleven in zijn woonplaats Bloomington.
Heiden schreef veel kamermuziek (o.a. een veelgespeelde Sonate voor altsaxofoon en piano (1937, o.a. opgenomen met Cola Heiden als pianiste), enkele strijkkwartetten en blaaskwintetten), orkestwerken (o.a. twee symfonieën, soloconcerten voor o.m. cello, hoorn, tuba, blokfluit en fagot), vocale muziek (koorwerken en liederen) en een opera: The darkened city, die in 1963 in première ging aan de Indiana University.
Nicolas Slonimsky omschreef Heidens muziek als volgt: ‘Neoclassical in its formal structure, and strongly polyphonic in texture, it is distinguished also by its impeccable formal balance and effective instrumentation’.
Heiden ontving tijdens zijn lange carrière vele prijzen en onderscheidingen, waaronder twee Fromm Foundation Awards en een Fellowship van de Guggenheim Foundation.
Enige tijd geleden dook, tijdens het catalogiseren, in de muziekbibliotheek een onbekend werk van Heiden op: Klavierkonzert (1933). Blijkens een opmerking op de omslag van de handgeschreven partijen schonk pianist Herman Kruyt deze in 1976 aan de bibliotheek. Na enig speurwerk vonden wij alleen in de dissertatie van Thomas Walsh (1999; zie Links hieronder) een verwijzing die vrijwel zeker betrekking heeft op dit concert. Volgens Walsh betreft het de compositie waarmee Heiden de Mendelssohn Preis won. In de werkenlijst van Heiden wordt het niet genoemd. Het concert bestaat uit twee delen en is geschreven voor een ‘gewone’ orkestbezetting. Niet bekend is of het werk indertijd is uitgevoerd; wellicht is de componist voor zijn vertrek uit Europa in Hilversum geweest, en heeft hij het bestaan ervan ‘vergeten’.
In het kader van het Muziekschatten-project is dit pianoconcert gedigitaliseerd. Hiernaast is al een voorproefje te zien.
LINKS:
• Overzicht van uitgaven van Bernhard Heidens composities in onze bladmuziekcatalogus
• Proefschrift A Performer's Guide to the Saxophone Music of Bernhard Heiden (1999) van Thomas Walsh (12MB)
• Biografie met diverse videos van uitvoeringen van Heidens werk (Engelstalig)
• Persoonlijk getint in memoriam van Julian Livingston, een van Heidens voormalige compositiestudenten (Engelstalig)
Laatste aanpassing op dinsdag 24 augustus 2010
